Dziedziczenie ustawowe

Jeśli spadkodawca nie miał dzieci (i dalszych zstępnych) do spadku z ustawy powoływany jest jego małżonek i rodzice (zobacz także Dziedziczenie nieruchomości po śmierci małżonka). Udział spadkowy każdego z rodziców, które dziedziczy w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy, wynosi jedną czwartą całości spadku. W braku zstępnych i małżonka spadkodawcy cały spadek przypada jego rodzicom w częściach równych. Jeżeli jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, jego udział spadkowy przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych, a w przypadku, gdy którekolwiek z rodzeństwa spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku pozostawiając zstępnych, zstępnym tym przypada udział spadkowy ich rodzica. Ważne jest, że udział spadkowy małżonka, który dziedziczy w zbiegu z rodzicami, rodzeństwem i zstępnymi rodzeństwa spadkodawcy, wynosi połowę spadku. Cały spadek przypada małżonkowi spadkodawcy wtedy, gdy spadkodawca poza małżonkiem nie posiadał najbliższej rodziny w postaci rodziców, rodzeństwa i dzieci.

W kolejnym kręgu spadkobierców znajdują się dziadkowie spadkodawcy. Dziedziczą oni spadek tylko wówczas, gdy spadkodawca nie miał ani małżonka, ani rodzeństwa, ani zstępnych rodzeństwa. W sytuacji, gdy w chwili otwarcia spadku żyją wszyscy dziadkowie (łącznie cztery osoby), to dziedziczą w częściach równych. W przeciwnym przypadku udział spadkowy nieżyjących dziadków przypada ich zstępnym (dalszym krewnym spadkodawcy), zaś w przypadku braku ich potomstwa, to udział tej osoby przypada pozostałym dziadkom (na zasadzie przyrostu) (art. 934 Kodeksu cywilnego).

Gdy po spełnieniu powyższych zasad nie udało się wskazać osób uprawnionych do dziedziczenia Kodeks Cywilny dopuszcza także dziedziczenie przez dzieci małżonka zmarłego spadkodawcy (dziedziczenie pasierbów), których żadne z rodziców nie dożyło chwili otwarcia spadku
W braku jakichkolwiek osób powołanych do dziedziczenia z ustawy, spadek przypada gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy jako spadkobiercy ustawowemu. Zaś jeżeli nawet ustalenie tego faktu jest niemożliwe albo ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy znajdowało się za granicą, spadek przypada Skarbowi Państwa.