Sądowy dział spadku

W dniu otwarcia spadku spadkobiercy wchodzą w posiadanie praw do masy spadkowej pozostawionej przez zmarłego. Poprzez masę spadkową rozumie się całą sytuację prawną spadkodawcy, czyli wszystkie aktywa i pasywa, które po nim pozostały. Jeżeli spadkobierców jest wielu, a spadkodawca nie pozostawił po sobie testamentu, dziedziczenie odbywa się z mocy ustawy.

Spis treści:

• Dziedziczenie ustawowe a dział spadku
• Kto może wnioskować o sądowy dział spadku?
• W jaki sposób sąd dokonuje podziału spadku?
• Rola rzeczoznawcy majątkowego w postępowaniu o dział spadku
• Sądowy dział spadku- ile to kosztuje?

Dziedziczenie ustawowe a dział spadku

Kluczowym aspektem jest fakt, że w drodze dziedziczenia ustawowego spadkobiercy nie zyskują praw do konkretnych składników spadku, ale ułamkowy udział w masie spadkowej. Z tego powodu pomiędzy spadkobiercami powstaje stan współwłasności majątku. Aby poszczególni spadkobiercy weszli w posiadanie konkretnych części spadku, konieczne jest przeprowadzenie działu spadku. Dział spadku to procedura, której dokonać można na dwa sposoby – przed sądem lub polubownie poprzez zawarcie umowy między spadkobiercami.

Przeczytaj też: Umowny dział spadky, co to jest?

Kto może wnioskować o sądowy dział spadku?

Wniosek o dział spadku może złożyć każdy ze spadkobierców lub inna osoba mająca interes w dokonaniu podziału majątku spadkowego. Taką osobą może być na przykład wierzyciel spadkobiercy.

Wniosek o dział spadku powinien opierać się na dokumencie świadczącym o posiadaniu praw do spadku. Takim dokumentem jest sądowne postanowienie o nabyciu spadku lub notarialny akt poświadczenia dziedziczenia.
Do wniosku powinno się dołączyć spis inwentarza, w którym zostały wskazane poszczególne składniki spadku. We wniosku należy podać informację na temat pozostawionych przez spadkodawcę testamentów. Jeżeli w skład spadku wchodzi nieruchomość, potrzebny okazuje się dokument, który świadczy o tym, że spadkodawca był jej właścicielem.

W jaki sposób sąd dokonuje podziału spadku?

Sąd określa skład i wartość spadku. Co istotne, podczas sądowego działu spadku dokonuje się podziału całości majątku. Przepisy prawa jasno mówią, że przed sądem nie można dokonać działu jedynie części spadku. Podczas tej procedury działowi podlegają wyłącznie aktywa. Dziedziczenie długów odbywa się automatycznie na mocy ustawy. Spadkobiercy powinni złożyć zgodne wnioski co do sposobu podziału majątku. Jeżeli takiej zgody nie ma, dział spadku odbywa się na zasadach określonych przez ustawę.

Złożone przez spadkobierców wnioski podlegają ocenie sądu. Jeżeli okaże się, że sposób podziału spadku zaproponowany przez spadkobierców jest niezgodny z prawem, narusza zasady współżycia społecznego lub krzywdzi interesy któregoś ze spadkobierców, podział we wskazany sposób zostaje wykluczony.

Nie jest wykluczone, że poprzez otrzymanie prawa do poszczególnych składników spadku, spadkobiercy zostaną zobowiązani do dokonania na swoją rzecz koniecznych spłat oraz dopłat. Po dokonaniu działu spadku prawa do poszczególnych składników majątku spadkowego wchodzą do majątków osobistych spadkobierców. Zmienia się również sposób odpowiedzialności za długi spadkowe, ponieważ po dokonaniu podziału każdy ze spadkobierców odpowiada za długi samodzielnie. Wymiar odpowiedzialności za długi spadkowe jest współmierny do udziału w spadku, jaki przysługuje danemu spadkobiercy.

Rola rzeczoznawcy majątkowego w postępowaniu o dział spadku

Jak już wspomnieliśmy, dział spadku opiera się o ustalenie wartości poszczególnych składników majątku spadkowego. Sądy często korzystają z usług świadczonych przez rzeczoznawców majątkowych. Jest to niezwykle istotne, ponieważ dzięki oszacowaniu realnej wartości poszczególnych składników masy spadkowej, można dokonać sprawiedliwego podziału majątku. Rzeczoznawca majątkowy to osoba, która uzyskała niezbędne kwalifikacje potwierdzone egzaminem państwowym. Dzięki określonym metodom działania i dobrej znajomości lokalnego rynku rzeczoznawca majątkowy może z dużą precyzją oszacować wartość poszczególnych składników masy spadkowej

Zobacz również:

• Jakie usługi świadczy rzeczoznawca majątkowy i kiedy warto się do niego zgłosić?
• Łukasz Góralczyk: wycena nieruchomości do spadku Kraków i okolice

Sądowy dział spadku, ile kosztuje?

Opłaty dotyczące składania wniosków o dział spadku są stałe i uregulowane przez ustawę. Opłata wynosi 500 złotych. Jeżeli wniosek zawiera projekt podziału spadku, co do którego wszyscy spadkobiercy są zgodni, opłata ta wynosi 300 złotych.

W sytuacji, gdy część lub całość majątku spadkowego stanowi współwłasność z powodu innego niż dziedziczenie, można jednocześnie przeprowadzić dział spadku oraz zniesienie współwłasności. Oba postępowania można połączyć wyłącznie wtedy, jeżeli mogą one toczyć się przed tym samym sądem. W takiej sytuacji opłata stała wynosi 1000 złotych, a w przypadku dołączenia projektu opartego na zgodnej woli wszystkich spadkobierców – 600 złotych.

Polecane do przeczytania: Odpowiedzialność za długi spadkowe. Jak nie odziedziczyć długów?

Na dzień otwarcia spadku spadkobiercy wchodzą w posiadanie całej masy spadkowej, do której zaliczają się zarówno aktywa, jak i pasywa pozostawione przez spadkodawcę. Kiedy spadek dziedziczy równocześnie kilka osób, stają się one współwłaścicielami całego majątku. Procedura działu spadku skutkuje tym, że prawa do określonych części spadku wchodzą do majątku własnego spadkobierców. Dział spadku można połączyć z procedurą zniesienia współwłasności.